محمد ملکی در گفت وگو با خبرنگار گروه اقتصادی ایرنا با بیان اینکه، پژوهشگاه فضایی از دانشجویان دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری حمایت می‌کند، افزود: برای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان و برای دکتری ۲۰۰ میلیون تومان کمک هزینه در نظر گرفته‌ایم. این حمایت‌ها شامل پایان‌نامه‌ها و همچنین پروژه‌هایی است که با دانشگاه‌ها در تعامل هستند. اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها همراه با دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری در تولیدات زیرساختی و حتی ساخت ماهواره‌ها مشارکت دارند و به ما کمک می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه در ارتباط با دانشگاه‌ها، برنامه‌ریزی دقیق و مدونی داریم و اعتبارات نیز تخصیص یافته است، ادامه داد: با وجود برخی کاستی‌ها در بخش‌های دیگر، در این حوزه هم وزیر ارتباطات و فناوری ارتباطات و هم رییس پژوهشکده فضایی بر حمایت کامل تأکید دارند. خوشبختانه در جذب دانشجویان نخبه در رشته‌های هوافضا، چه در داخل و چه خارج از کشور و همچنین رشته‌های مرتبط مانند کامپیوتر، هوش مصنوعی و مخابرات، پیشگام هستیم.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ارتباطات با تاکید بر اینکه برنامه پژوهشگاه فضایی افزایش سالانه حمایت‌ها از بخش تولیدات علمی است، تصریح کرد: سال گذشته حدود ۱۵۰ پایان‌نامه را حمایت مالی کردیم و امسال برآورد ما حمایت از ۴۰۰ پایان‌نامه است. پژوهشکده‌های ما در استان‌ها مستقر هستند و مراکز اصلی در تبریز، شیراز و اصفهان قرار دارند. در سفرهای استانی، حتماً با رؤسای دانشگاه‌ها ملاقات می‌کنیم، تفاهم‌نامه امضا می‌شود و همکاری‌ها گسترش می‌یابد.

هیچ محدودیتی در پرداخت مالی به پایان نامه ها نداریم

ملکی با بیان اینکه در بحث اعتبارات، هر میزان که دانشگاه‌ها وارد شوند و عناوین مورد تأیید و حمایت ما را تعریف کنند، هیچ مشکلی در پرداخت نداریم، اظهار داشت: چون همه این‌ موارد درنهایت به مجموعه فضایی کشور بازمی‌گردد و باعث پربار شدن آن می‌شود. در برنامه‌های سال ۱۴۰۴، قراردادهای خوبی در حال انعقاد است؛ چه در حوزه تحقیقات بنیادی و چه کاربردی. خوشبختانه رویکرد دانشگاه‌ها نیز تعامل‌محور است.

وی با تاکید بر اینکه پژوهشگاه فضایی به‌عنوان قطب ساخت و تولید ماهواره در کشور، زنجیره تولید ماهواره را در وزارت ارتباطات تکمیل کرده است، خاطر نشان کرد: ما به‌عنوان متولی این حوزه، هم وظیفه حاکمیتی داریم و هم علاقه‌مند هستیم که جوانان و اعضای هیات علمی در صنعت فضایی مشارکت کنند تا به اهداف چشم‌انداز دست یابیم. چند روز قبل نیز رئیس آژانس فضایی روسیه نیز تأکید کرد که صنعت فضایی در سراسر جهان صنعتی گران‌قیمت است.

مشاور عالی رییس پژوهشگاه فضایی ایران با بیان اینکه با این حال، میزان حمایت‌هایی که ما ارائه می‌دهیم باعث شده دانشجویان رغبت بیشتری برای همکاری داشته باشند، ادامه داد: در داخل کشور، از نظر پرداختی برای پایان‌نامه‌ها و پروژه‌ها، بیشترین میزان حمایت را نسبت به سایر پژوهشگاه‌ها داریم. در حوزه فضایی، تحقیقات در دوره کارشناسی ارشد بیشتر به صورت متنی است، اما در مقطع دکتری و در برخی موارد، به سمت ساخت و تولید می‌رود که هزینه‌بر است. این هزینه‌ها را نیز ما تقبل می‌کنیم. اگر پروژه‌ها در راستای اهداف ساخت ما باشند، علاوه بر حمایت پایان‌نامه، حمایت مالی برای تولید نیز انجام می‌شود و هیچ مانعی نداریم؛ بلکه استقبال هم می‌کنیم.

باید نخبگان داخل و خارج جذب شوند

وی با بیان اینکه پیگیر کاهش هزینه‌های فضایی از طریق همکاری‌های بین‌المللی هستیم، تصریح کرد: جلسات مربوط به این موضوع برگزار شده و امیدواریم به قراردادهای مشترک منجر شود. سرمایه‌گذاری مشترک با کشورهایی مانند روسیه در برخی پروژه‌ها انجام می‌شود که منافع دوطرفه دارد، هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و بهره‌برداری مشترک را ممکن می‌سازد.

ملکی با اشاره به اینکه واقعیت این است که تعداد متقاضیان ورود به رشته‌های ریاضی از دوره دبیرستان کاهش یافته است، اظهار داشت: دانش‌آموزان بیشتر به رشته‌های تجربی گرایش پیدا کرده‌اند که در بلندمدت بر رشته‌های مهندسی و مرتبط با صنعت فضایی تأثیر منفی خواهد گذاشت. خود من فارغ‌ التحصیل رشته ریاضی هستم و رهبر معظم انقلاب نیز در سخنانشان هشدار داده‌اند که باید به رشته‌های ریاضی، فیزیک و شیمی توجه ویژه‌ای شود.

وی با بیان اینکه صنعت بر پایه این سه رشته بنا شده و مهندسی بدون آن‌ها معنا ندارد، افزود: اگر دانش مهندسان در ریاضی، فیزیک و شیمی افزایش یابد، در تخصص خود حرف اول را می‌زنند. در حوزه فضایی، نه‌تنها در کشور ما بلکه در کشورهایی مانند آمریکا و روسیه، دانشمندان علوم پایه درگیر هستند و حتی به‌عنوان مشاور فعالیت می‌کنند.

تعریف رشته های میان رشته ای در صنعت فضایی

مشاور عالی رییس پژوهشگاه فضایی ایران با تاکید بر اینکه در تلاشیم تا رشته‌های میان‌رشته‌ای نزدیک‌تری با رشته های فضایی را تعریف کنیم، اظهار داشت: مثلاً کشور روسیه پس از ارسال اولین ماهواره، هنرستان و آکادمی فضایی و هوانوردی تأسیس کرد. ما نیز در حال الگوبرداری هستیم تا نسخه بومی آن را ایجاد کنیم. هدف این است که دانش‌آموزان از همان ابتدای ورود به مدرسه با بخش فضایی آشنا شوند و در دوره متوسطه در هنرستان و آکادمی فضایی ایران تحصیل کنند. با وزارت آموزش و پرورش در حال رایزنی هستیم و امیدواریم این طرح اجرایی شود.

وی با بیان اینکه تأثیر علوم پایه در جذب به رشته فضایی بسیار بیشتر از رشته‌های مهندسی است، تصریح کرد: حتی اگر فردی دکترای مهندسی داشته باشد، در مصاحبه‌ها ابتدا از ریاضی و فیزیک او سؤال می‌شود و سپس به تخصصش می‌پردازند. این موضوع در خارج از کشور نیز صادق است. ساختار فکری و الگوریتم ذهنی افراد با مسائل ریاضی و فیزیک سنجیده می‌شود.

وی با یادآوری این مطلب که دانش‌آموزان ما در حوزه نجوم در سطح جهانی افتخارآفرین هستند، خاطر نشان کرد: اگر این استعدادها جذب رشته‌های فنی مهندسی و علوم پایه نشوند، از بین خواهند رفت. باید برنامه‌ریزی کنیم تا نخبگان داخل و خارج کشور جذب شوند. ما این موضوع را در دستور کار قرار داده‌ایم و از آن‌ها استقبال می‌کنیم تا حوزه فضایی را تقویت کنند. البته تاکنون در جذب نخبگان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی عملکرد خوبی داشته‌ایم.